De vogelwikke (Vicia cracca) is een plant uit de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae oftewel Fabaceae). De plant heeft slappe stengels die zachtbehaard zijn. Ze zoeken door middel van ranken steun bij andere planten. De hoogte (of lengte) is maximaal twee meter.

De ranken aan de bladtop van vogelwikke voeren cirkelvormige zoekbewegingen uit. Ze zijn gevoelig voor aanraking, als ze houvast vinden aan hekken, graanhalmen of andere planten, dan wikkelen ze zich daar omheen.

De vogelwikke kan gevonden worden op bouwland, grasland, langs wegen, dijken, in heggen en in kreupelhout. De plant wordt gekenmerkt door de veelbloemige trossen met soms wel dertig bloempjes.

De bloem is paarsachtig violet en is 0,8-1,2 cm lang. Elke bloem bevindt zich op een kort steeltje en hangt. Ze hebben onregelmatige kelktanden, waarvan de bovenste bijzonder klein is.

De plant bloeit in een dichte tros van tien tot dertig bloempjes (soms zelfs meer). Ze zijn okselstandig en bloeien van juni tot augustus.

Het blad is geveerd en bevat zes tot twintig paar deelblaadjes van 1-2,5 cm lang. Ze zijn langwerpig tot lijnvormig en lichtbehaard. De rank is vertakt en de steunblaadjes zijn gaafrandig.

De vrucht is een peul van 1-2,5 cm lang. Deze is bruin en onbehaard. De steel van de peul is korter dan de kelkbuis. Elke peul bevat twee tot zes zaadjes.
De vogelwikke is een belangrijk plantje voor veel insecten. In het kelkje van de bloem zit veel honing waar veel insecten afhankelijk van zijn.

Rembert Dodoens beschrijft in zijn Cruydt-Boeck dat het kruid wondhelend is. Hiertoe dient het, vermengd met wijn, op de wond te worden gelegd.

Het meest biezondere an vogelwikke is de grote gevoeligheid voor aanraking: De top van de vogelwikke hoeft maar even contact te maken met een hard voorwep of de rank slingert er zich omheen. Ook draait de top langzaam om zich heen om zodoende de kans groter te maken dat het met een hard voorwerp in contact komt.

Deze plant heeft de neiging zich door middel van uitlopers omhoog te klimmen / wikkelen., vandaar de naam Wikke.

Vicia komt van Vincio (Latijn) en betekent "vlechten / winden / binden". Dit duidt op het groeigedrag van deze plantenfamilie. De Grieken noemden de Wikke, bikion, waaruit het Latijnse Vicia ontstaan is.
Voor het woord Cracca zijn 3 mogelijke verklaringen:
1.Plinius benoemt dit woord voor een wikkesoort en is afgeleid van het Griekse krazein: krassen, omdat men meende dat de zaden vooral door vogels die een krassend geluid maken gegeten werden, zoals Kraaien, Roeken, Raven en Gaaien.
2.Men beweert ook dat cracca samenhangt met het Griekse woord krangè, waarmede een Vlaamse gaai bedoeld wordt; dan zou het echter niet slaan op het krassende geluid van deze vogel, maar meer in het algemeen op gelijkenis tussen de bouw van de bloem en die van een vogel.
3.De naam Krok die vroeger veel voorkwam is te beschouwen als een verbastering van cracca. Het was eertijds een lastig onkruid op de akkers. We kunnen dit opmaken uit een Oudnederlandse zin, die als volgt luidt: 'Dat men die Crocken, dats dat oncruyt uittrecken sal.'