De boerenzwaluw (Hirundo rustica) is een vogel die tot de familie zwaluwen (Hirundinidae) behoort. Het is de meest wijdverspreide soort van deze familie; het verspreidingsgebied beslaat vrijwel de hele wereld, waarbij er zeven ondersoorten worden onderscheiden. De boerenzwaluw is een opvallende verschijning door zijn blauwzwarte verenkleed met lange buitenste staartveren en door zijn grote wendbaarheid in de vlucht tijdens de jacht op vliegende insecten.

Een groot deel van zijn leven brengt de boerenzwaluw in de lucht door. Het is een trekvogel die grote afstanden aflegt. De boerenzwaluw overwintert in Afrika, Zuid-Amerika of het zuiden van Azië, waarna hij in de lente naar Europa, Noord-Amerika of het noorden van Azië trekt voor de voortplanting. De boerenzwaluw broedt in landelijke gebieden met voldoende water. Koppels bouwen hun nest van modder vermengd met speeksel in allerlei menselijke bouwwerken, zoals schuren en bruggen. Ze brengen in het broedseizoen twee of drie broedsels groot, alvorens weer naar de overwinteringsgebieden te trekken.

Reeds duizenden jaren leeft de boerenzwaluw in de nabijheid van de mens, zoals onder andere blijkt uit vermeldingen in de literatuur van de Oude Wereld. Als aankondiger van de lente wordt de boerenzwaluw door veel boeren gezien als brenger van geluk, terwijl hij bij zeelieden symbool staat voor een veilige thuisvaart.

Veel boeren zien de boerenzwaluw als een brenger van geluk. Immers, hoe eerder de lente begint, hoe eerder het land weer bewerkt kan worden. Bovendien jagen boerenzwaluwen op schadelijke insecten. In sommige delen van Europa geloofde men dat wanneer de boerenzwaluw niet meer op de boerderij broedde, de koeien stopten met melk geven of dat er bloed in hun melk kwam.[64] Dit bijgeloof heeft er mede toe bijgedragen dat de nesten op het boerenterrein meestal ongemoeid worden gelaten.[66] De boerenzwaluw wordt ook als geluksbrenger afgeschilderd in een oude legende die de oorsprong van zijn gevorkte staart poogt te verklaren. De legende verhaalt over een boerenzwaluw die de mensheid graag wilde helpen en daarom naar de hemel vloog en er vuur stal. De goden werden hierop woedend en gooiden een vuurbal naar de vluchtende zwaluw. De staart werd geraakt en de middelste staartveren werden verschroeid.[64]

Door de jaarlijkse terugkeer naar zijn broedgebied heeft de boerenzwaluw voor veel zeelieden een andere symbolische betekenis gekregen, namelijk die van een veilige terugkeer. Als een matroos 5000 zeemijl had gevaren, was het traditie om een boerenzwaluw op zijn borst of de rug te tatoeëren. Na een volgende 5000 zeemijl werd een tweede boerenzwaluw in spiegelbeeld tegenover de eerste geplaatst. Afbeeldingen van boerenzwaluwen worden nog steeds vaak getatoeëerd, al wordt er vaak niet meer zoveel symbolische waarde aan toegekend.

Dankzij campagnes van ornithologen in de jaren 60 werd in veel landen een nationale vogel uitgekozen. De boerenzwaluw werd op 23 juni 1960 gekozen als de nationale vogel van Estland, aangezien hij er een talrijke en populaire broedvogel is. Ook Oostenrijk heeft de boerenzwaluw als nationale vogel gekozen.

zwaluw van het platteland.